VH.CáiChếtCủaMộtCôngTy History
Hide minor edits - Show changes to output - Cancel
Added lines 1-68:
!CÁI CHẾT CỦA MỘT CÔNG TY
Sáng nay, Linh cảm thấy bực bội. Một cảm giác khó chịu không thể tả, khi dì Muội thập thò ở cửa đợi chàng phát lương sớm hai ngày. Thế nhưng Oanh, cô thư kí của chàng và cũng là “chef” của chàng lại không tuân lịnh – chả là cô ta giữ tiền : thủ quĩ của trung tâm, chức vụ khi cô ta được đề cử vào làm ở TT do chàng quản lý. Linh quay số điện thoại một lần nữa. Giọng cô ta ở đầu giây như trêu tức chàng :
_ A lô - hôm nay mới mười ba, chưa đến ngày phát lương…
_ Tôi có nói trước với chị về trường hợp khó khăn của dì Muội. Hôm nay dì ấy đi phép mà, tôi đã hứa và chị cũng đã được thông báo rồi…
_ Nhưng tôi không thể…
Linh nổi cáu thực sự – Quyền giám đốc, thế nhưng cô ta làm cho chàng có ý nghĩ : mình không có thực quyền, vậy thì còn làm việc sao nổi ? Họ chỉ coi mình là một kẻ làm mướn không hơn ! Chàng nói như hét vào điện thoại :
_ Thế thì chị nói với anh CTHĐQT, ngày mai tôi sẽ nộp đơn từ chức…
_ Dạ…
Giọng cô ta như thách thức. Linh dằn mạnh ống nghe xuống bàn. Chàng vốn nóng tính. Không thể nhịn nhục hơn nữa. Họ coi thường ta quá. Rõ ràng là họ đã có chủ ý từ trước. Việc gì ta cũng có thể bỏ qua trừ việc họ ỷ vào tiền của mà xúc phạm danh dự của ta – thà rằng ta lại là một anh giáo khổ như trước còn hơn.
Linh ngồi phịch xuống bàn. Thế là dù muốn dù không chiến tranh đã bùng nổ. Chàng phải chiến đấu tới cùng nếu không muốn bị con người tàn sát, chàng phải chiến đấu dũng cảm, sáng suốt đến cùng nếu không muốn bị kẽ đồng hành xô xuống vực thẳm. Mọi chuyện bắt đầu kể từ khi anh CTHĐQT từ nước ngoài về, chã là anh ta là Việt kiều, đại diện cho công ty ở nước ngoài về hợp tác kinh doanh với đại điện chính quyền trong nước mở ra một công ty buôn bán máy vi tính và gì gì…nữa thì chàng cũng không rõ. Nhưng kể từ khi một người bạn giới thiệu chàng đến với họ, sau khi xem xét dự án xin mở một trung tâm giáo dục đào tạo Anh ngữ và Điện toán của chàng. Họ đã chấp nhận và đề nghị chàng làm Gíam Đốc TT luôn, bỡi vì chàng là người có tâm huyết với sự nghiệp giáo dục, hơn thế nữa, chàng còn có kinh nghiệm chuyên môn hơn hai mươi năm cống hiến trong nghành giáo dục, và còn không biết bao nhiêu là giấy khen chiến sĩ xuất sắc của thành phố…Thế là chàng lãnh nhiệm vụ hình thành và phát triển “ TT huấn luyện Điện toán Anh ngữ MISHA”.
Bước đầu bao giờ cũng khó khăn đối với mọi người, nhưng với chàng, việc đó không khó. Từ những ngày đầu đứng trên bục giảng, chàng đã luôn luôn xây dựng trong đầu mình ngôi trường kiểu mẫu nề nếp từ thầy đến trò. Trong ngôi trường đó, văn học và lịch sử nước nhà sẽ được phát triển cùng với mọi kiến thức phổ thông. Học sinh của trường sẽ là những con dân biết tự hào, hãnh diện về nguồn gốc và truyền thống yêu nước, giữ nước của mình …Bây giờ chàng được giao phó nhiệm vụ quản lý một TT giáo dục, tuy không phải là một ngôi trường như ý của chàng nhưng nó cũng rất gần với những gì chàng dự tính trong tương lai. Hơn ai hết, chàng biết đây là khúc rẽ khá quan trọng trong đời mình, bỡi nó sẽ làm thay đổi khá nhiều chi tiết trong sự nghiệp giáo dục của chàng. Tổng Gíam Đốc công ty, vì quyền lợi và nhu cầu thiết thực của cuộc sống chỉ đồng ý mở hai phân môn : Vi tính và Anh ngữ, bỡi điều đó có lợi cho công ty hơn. Thôi cũng được – bước đầu là thế nhưng nhiệm vụ của chàng sẽ phát triển và đẩy mạnh công tác giáo dục hơn nữa, hơn nữa… cho đến khi nào đạt được mục đích của mình.
Ngày nhận việc, chàng cầm trên tay quyết định thành lập TT và giấy bổ nhiệm của TGĐ công ty cùng với một số tài sản để thành lập trường gồm : mười máy vi tính, hai mươi headphone, một đầu máy video, Tivi và ba triệu đồng tiền mặt, còn mặt bằng thì phải tự tìm kiếm để thuê mướn miễn sao cho thích hợp với môi trường giáo dục là được. Muốn làm việc lớn, ta cần phải có bạn đồng hành. Nghĩ thế, chàng bèn mời thêm Châu, một bạn đồng nghiệp rất thân, con của một người bạn vong niên của chàng : chính anh ấy sẽ là Phó GĐ của chàng, sẽ là người hỗ trợ đắc lực của chàng trong bước đầu thành lập TT, và Trí, và Dũng và Phượng, và Duy…những người cộng sự đắc lực, những người đồng hành trong bước đầu khó khăn sẽ cùng chàng chèo chống con thuyền bé nhỏ ra khơi…
Vốn giao thiệp rộng và tính tình cỡi mở, hòa nhã, chàng rất đông bạn bè, đủ mọi thành phần : từ những kẻ bụi đời đến thành phần trí thức, từ những người sa cơ lỡ vận đến những người đang có chức có quyền. Sơ giao có, thâm giao có, đồng nghiệp có, đồng chí có..v..v…cho nên, tờ giấy phép chàng cầm trong tay, chỉ mất có ba ngày làm thủ tục. Người cấp giấy phép là PGĐ sở Giáo dục cũng là bạn đồng nghiệp của chàng. Và còn ban giảng huấn nữa : đó là linh hồn của trường, chàng đã trân trọng đích thân đi mời từng người cộng tác với mình : tất cả đều vui vẻ nhận lời bỡi họ quí chàng, bỡi họ cũng là những đồng nghiệp, là những thân hữu của chàng. Dù đang giảng huấn ở các Đại học nhưng họ cũng dành một ít thì giờ cho ngôi trường của chàng sắp thành lập. Chỉ còn mặt bằng nữa thôi, là trường bắt đầu hoạt động được rồi. Chàng đã cắt đặt công việc cho từng người như thuyền trưởng giao nhiệm vụ cho từng thủy thủ một : kẻ đi đặt thợ đóng bàn ghế, người lo thủ tục ghi danh, kẻ bảng tên trường, soạn giáo trình, phân lớp, ghi danh..v..v…cuối cùng chàng cũng đã tìm được một mặt bằng ưng ý sau một tuần lễ đi khắp nơi “sưu tầm”: đó là một khu đất yên tĩnh, một căn biệt thự của GĐ Natinal trước giải phóng và sau giải phóng là TT Khoa học, do bác Trịnh văn Nhân làm Gíam Đốc. Chàng đã tiếp xúc với bác Nhân, một đàn anh rất nhân hậu và dễ mến đã sẵn sàng nhường một phần đất của TT cho chàng mở trường với giá rất phải chăng.
Ngày khai giảng khóa một diễn ra tốt đẹp với chưa đầy hai trăm học viên nhưng tình hình rất khả quan. Chàng cảm thấy rất tin tưởng ở ngày mai… Cứ hai tháng rưỡi là kết thúc khóa học trước và bắt đầu khai giảng khóa học sau. Con số học viên cứ tăng dần cùng với uy tín và tên tuổi của trường, của ban giảng huấn và doanh thu cũng cao hơn…số tiền khấu hao chàng nộp về cho công ty cũng đều đặn theo khóa học. Mọi việc tiến triễn tốt đẹp cho đến khi Oanh được anh CTHĐQT gởi qua với chức vụ thủ quỉ. Mục đích là để nắm tài chánh của trường. Điều đó đối với chàng không quan trọng, bỡi vì, ai cũng thế thôi, miễn là công việc cứ chạy đều và không có vấn đề gì nghiêm trọng về đạo đức và phẩm cách cả.
Trong thời gian nầy TT có một vài thay đổi về nhân sự : Phượng, Trí xin nghĩ, thêm Vân, Qúi, Vũ… thực ra Vân cũng đã là cộng tác viên của trường từ khóa đầu khi phòng dịch vụ của trường còn hoạt động cho đến khi Công ty sang đòi máy về và phòng dịch vụ giải tán. Còn Vân vẫn cùng với Phượng lo công tác ghi danh mỗi đầu khóa. Linh cảm thấy có một vấn đề gì đó đang hình thành khi người của công ty bắt đầu chen vào sinh hoạt của trường. Họ gần như muốn hướng hoạt động của chàng vào công việc kinh doanh. Họ đặt nặng vấn đề lời lỗ hơn là việc đào tạo con người, đào tạo nhân tài để phục vụ đất nước. Doanh thu trường nộp về hàng khóa vẫn bị cho là quá ít, mặc dầu khóa sau luôn luôn nhiều hơn khóa trước. Khi thầy Thêm, trưởng nhóm Điện Toán của trường, cũng là bạn chàng ngỏ ý mời chàng về làm PGĐ cho ông ở một TT khác, của ông mới thành lập, chàng đã nhận lời bỡi ở đây chàng cảm thấy bất an. Chàng nghĩ nếu mình không có chân ở một nơi khác, mình sẽ ngã. Không riêng gì chàng, các thành viên khác của trường cũng đều cảm thấy điều đó, và gần như mọi người đều thủ sẵn cho mình một chỗ dựa để phòng khi thuyền đắm. Tình hình rất đáng buồn cho đến khi CTHĐQT biết được điều đó, gần như việc mua bán, anh ta đã đặt thẳng vấn đề và yêu cầu chàng phải chọn một mà thôi, với điều kiện tăng lương gấp đôi cho chàng, chàng cảm thấy mình giống như một cầu thủ được mua bán cao giá hơn các cầu thủ khác. Tuy nhiên, chàng cũng đồng ý trong tình thân thiện, bỡi dù sao anh ta cũng là người bước đầu giúp chàng thực hiện một phần nào hoài bảo của mình. Mình sai lầm rồi chăng ? chàng luôn tự hỏi như thế mỗi khi Công ty mời chàng sang để kiểm tra, để hỏi về một nhân sự nào đó của trường mà chàng mới tuyển. Qủa thực là mình không có thực quyền. Một Công ty thương mại không thể có ý kiến đúng đắn vào sinh hoạt của một cơ sở Gíao dục được. Họ không biết gì về hoạt động của thầy và trò. Họ không biết gì về giáo án. Họ không biết gì về chương trình học. Họ không biết gì về thế nào là một tiết lên lớp cho có hiệu quả… nói chung, họ không biết gì về guồng máy điều hành trong việc dạy và học, nhất là họ lại quá đặt nặng việc kinh doanh, vấn đề lời lổ trong công tác quản lý. Điều nầy -với chàng – chỉ là chuyện “ ắt có” khi mọi hoạt động của trường bắt đầu đều đặn. Thế thôi ! chứ không phải là chuyện “phải có” như mọi cơ sở kinh doanh khác. Mặc dù vậy, chàng vẫn tôn trọng mọi ý kiến của Công ty bỡi trường chỉ là đơn vị con, trường không tự thành lập được nếu không có Công ty. Cơ chế pháp lý là như thế. Có hợp lý hay không thì nó vẫn đã và đang được áp dụng. Trong giai đoạn nầy, trường tư là một hình thức không thể có được trong XHCN , nó chỉ được hình thành và hoạt động khi là đơn vị con của một đơn vị nhà nước chủ quản nào đó. Cũng chính vì thế mà dù tập thể có tốt, dù chàng có nhiệt tâm, trường cũng không thể nào có đủ tư cách pháp nhân để đứng độc lập, không cần phải dựa nương vào một cơ quan, đoàn thể nào khác. Chàng đã tuyên bố từ chức, có nghĩa là cái tập thể mà chàng đã hình thành và đang ra sức phát triễn phải tan rã ư ? không thể được, dù sao anh em cũng đã theo mình từ đầu mình không thể bỏ ngang như thế… phải có trách nhiệm với họ chư… còn như tiếp tục nhẫn nhục để làm việc như không có gì xãy ra ? cũng không thể được, người thức giả biết sẽ cười cho là mình không đủ dũng cảm để chống lại sự sai trái của một tập thể chỉ biết có vụ lợi, bất kể đồng nghiệp ra sao… Linh thấy khó xử quá, khi Công ty có thay đổi nhân sự chàng đã dự đoán mọi chuyện sẽ không còn êm ả như trước nữa, nhưng quả thật chàng không ngờ có sự thay đổi nhanh đến như vậy : Oanh, đang từ địa vị một cô thủ quĩ không chút trình độ, chỉ là vì có ông xã ở nước ngoài là bạn của CTHĐQT nên được giữ chân thủ qũi để có danh nghĩa mà ăn lương, nay được đưa lên thay mặt Tổng Gíam Đốc Vũ Tiến Hảo, điều hành Công ty và cả TT, thay mặt CTHĐQT giải quyết mọi việc, nhưng thật ra chỉ là một con tốt thế chân cho một người phụ nữ khác đứng sau lưng, có trình độ hơn chút đỉnh nhưng không tiện ra mặt vì sợ tai tiếng. Đó là điều chỉ có chàng biết mà thôi. Khi nắm quyền hành trong tay, không biết đó chỉ là quyền hành giả để che mắt mọi người, hay biết nhưng vờ như không biết Oanh bắt đầu thao túng. Tất cả thành viên cũ của Công ty đều bị cô ta mời nghỉ việc và thay vào đó là những người mới. Chàng những tưởng đó là chuyện của Công ty thôi - nào ngờ – nó lại lan sang TT nhanh đến như vậy. Chính chàng là người đầu tiên được nàng chiếu cố. Linh thở dài ngao ngán nghĩ đến câu nói của Shakespear : “ Than ôi ! khi mặc được chiếc áo uy quyền, con người ta có thể diễn nhiều trò lố lăng đến nỗi các thiên thần cũng phải rơi lệ” Linh thiếp dần đi trong cãm giác bực bội, khó chịu, choáng ngợp, chán chường …
Thầy Châu, PGĐ của trường, ngã bệnh và nhập viện đã hai tuần nay, Linh phải chu tất mọi việc cho trường cũng như đều đặn thăm bạn ở nhà thương. Sáng nay, chàng định sẽ họp Hội đồng để phân công mỗi ngày một người trực ở bệnh viện để giúp đỡ Châu vì nhà chàng cũng hết sức đơn chiếc. Chỉ còn cha mẹ già yếu và một cô em gái đã theo chồng, cho nên việc chăm sóc người bệnh thật tình gặp khó khăn. Linh thấy mình cần phải làm một điều gì đó giúp bạn bởi chàng cảm thấy sức khoẻ của Châu thật đáng ngại nếu không có sự hỗ trợ của người thân hay bạn bè. Linh đang soạn một số giấy tờ cần thiết cho buổi họp thì Oanh bước vào- kể từ khi được cấp trên “đề bạt” làm Tổng GĐ. thì gần như cô ta không mấy khi trở về TT- thỉnh thoảng nếu có trở về là để tha tiền dần về Công ty, bởi vì cô ta cũng làm thủ quĩ của TT. Oanh liếc nhìn chàng để dò xem thái độ ra sao chứ không chào hỏi như mọi khi. Một thái độ thách thức, khiêu khích. Linh nhỏ nhẹ bảo cô ta:
_ Anh Châu nhập viện hai tuần nay, tôi định…
Chàng chưa nói hết câu, Oanh ngắt ngang:
_ Tôi cũng định bàn với anh về vấn đề đó
_ Vâng, xin chị cho biết ý kiến – Linh nhẫn nhục nói _ có lẽ đây là lúc chúng ta cần thể hiện tinh thần tương thân tương trợ với đồng nghiệp của mình
_ Không, tôi không định nói thế, mà tôi muốn bàn với anh về khoản tiền lương phải trả cho một người trong khi người đó nữa tháng rồi thực sự không làm gì hết.
_ Chị nghĩ sao khi cộng tác viên của mình ngã bệnh ? Chị có thể nhẫn tâm bắt họ làm việc khi họ bệnh nặng hay sao?
_ Vấn đề là tiền lương chỉ trả cho người có làm việc, đằng nầy Anh Châu gần như không đóng góp gì cả - tôi muốn nói tiền tương trợ khi đau yếu vẫn có- nhưng tiền lương thì chỉ có khi nhân sự có làm việc mà thôi
Gịong nói của cô ta lạnh lùng và bình thản đến độ làm cho chàng nổi cáu lên :
_ Chị bảo sao ? có nghĩa là chị muốn cắt lương Anh Châu ?
Oanh cười nửa miệng :
_ Tôi chỉ đề nghị thế thôi, còn bàn cụ thể nữa nếu Anh Châu phải nằm viện lâu hơn
_ Xin lỗi chị – chúng ta đều là con người với nhau, không thể “ cạn tàu ráo máng” như thế. Nếu chúng ta không giúp được gì cho bạn thì ít ra chị cũng không nên nói như thế trong lúc nầy
Oanh quay đi mở tủ thu tóm tiền bạc của TT vào túi xách, không nói thêm gì, thái độ lén lút nhưng vờ như tự nhiên. Linh biết cả, chàng có thể sử dụng quyền GĐ. để hạch hỏi cô ta tại sao phải làm thế ? Chàng có thể buộc cô ta phải kiểm tra tiền bạc của TT ngay lúc đó. Chàng cũng có thể ký quyết định yêu cầu thủ quỉ xuất tiền ngay để giúp đỡ Châu. Thế nhưng… Linh không làm thế. Chàng thừa biết do đâu cô ta có thái độ khinh khỉnh như thế – quyền Tổng giám đốc _ thực ra cô ta chỉ là một con bài được đưa ra để lót đường cho cho con chủ chốt chưa tiện ra mặt mà thôi. Đã đến lúc người ta cần thay người khác. Chàng đã xây dựng nên TT, chàng đã làm cho TT phát triển vững mạnh, đã làm cho TT nổi tiếng không kém các TT khác, bây giờ họ muốn chàng phải ra đi nhưng họ không thể tự mình nói thẳng điều đó với chàng, bởi sợ dư luận phê phán là “ăn cháo đá bát”, cho nên cần phải có người trung gian. Oanh chính là người trung gian đó, có bổn phận tạo sự bất mãn, bất bình, bất như ý cho chàng để chàng tự ý rút đi, tự ý xin thôi việc, như Trương Vô Kỵ đã tự ý bỏ Chu nguyên Chương ra đi khi đại sự sắp thành vậy. Linh ngao ngán thở dài, chàng ngồi phịch xuống ghế, khinh bỉ. Chàng có thể từ bỏ họ, những con người đầy mưu mô, tính toán xem lợi quyền là trên hết. Chàng có thể từ bỏ cái chức Giám Đốc hư danh mà người ta cho chàng nhưng chàng không thể từ bỏ tập thể giảng viên, tập thể anh em đã từng cùng với chàng gian khổ từ những ngày đầu thành lập TT – lúc đó họ còn chưa biết Oanh là ai , làm gì, ở đâu , có quen biết như thế nào với HĐQT_ Họ đều là những người bạn, người thân của chàng. Họ đã tin tưởng ở khả năng lèo lái của chàng, thuyền trưởng của TT . Bao nhiêu lần sóng gió, bao nhiêu lần khó khăn chàng đều vượt qua để cùng với họ hướng dẫn con thuyền giáo dục tiến dần đến mục tiêu chân, thiện, mỹ. Họ luôn luôn động viên tinh thần chàng để cùng nhau đóng góp và xây dựng cho sự nghiệp giáo dục của chung, của tập thể những con người có tấm lòng đối với xã hội, với loài người. Nhưng cái phương tiện để có thể thực hiện được điều đó thì không phải dễ, không phải ai cũng có: tiền ! vâng ! đồng tiền chân chính được tạo ra bằng mồ hôi, sức lực của mình. Linh chua xót thở dài. Cũng chính vì tiền của họ đưa ra bước đầu để sắm sửa thành lập TT mà ngày nay Oanh mới có thái độ hỗn láo với chàng như thế. Chủ tịch HĐQT là một Việt kiều, anh ta có ý đồ ra sao? từ bao giờ? Chàng cũng không rõ, nhưng qua cách dùng người của anh ta thì chàng đã có thể kết luận : họ chỉ coi ta như một người làm mướn không hơn và nay họ không muốn dùng ta nữa, họ muốn thay người khác, kẻ đó là ai thì chàng cũng đã biết rồi dù họ vẫn còn “ ném đá dấu tay” và tưởng rằng chàng chẳng hề hay biết. Đã đã đến lúc ta phải đi, phải trả lại cho họ tất cả những gì mà ta đã nhận của họ từ lúc bắt đầu, còn cái vốn “vô hình” thì coi như món quà chàng “tặng không” cho họ vậy. Một mình chàng thì thật sự không khó. Chàng đến như thế nào thì đi cũng như thế ấy. Tâm hồn thanh thãn không hề bị ràng buộc bởi lợi, danh… con nhà Phật là vậy. Khi nào chúng sanh cần thì sẵn sàng cống hiến, khi nào họ không cần nữa thì làm việc khác… cho chúng sanh khác được nhờ… đương nhiên trong ý nghĩa “tương tức” với nhau mà thôi… nhưng điều làm chàng phải suy nghĩ mãi đó là lòng tin tưởng của anh em, bạn bè, của tập thể giảng viên đã dành trọn cho chàng sự yêu mến, quí trọng bấy lâu nay. Không thể do một phút thiếu suy nghĩ mà phụ lòng tin tưởng của họ được. Quyền lợi của một người, của chàng, thì ít, nhưng quyền lợi của tập thể người đã đặt niềm tin vào chàng thì nhiều – biết bao gia đình của giảng viên đang giảng dạy tại TT _ cũng sẽ vì quyết định của chàng mà ảnh hưởng theo. Vấn đề cơm, áo, gạo, tiền cũng không phải là nhỏ… Nghĩ đến đấy chàng thấy lòng se lại . Ta phải làm gì đây ?
Châu mất hết sức đột ngột ! Linh cứ tưởng Châu bệnh xoàng như mọi lần rồi sẽ khỏi nhưng không ngờ Châu lại ra đi nhanh đến như vậy. Buổi sáng thứ bảy, chàng vào thăm, Châu hãy còn nói nói, cười cười với chàng. Thế mà giờ đây Châu đã ra đi… ra đi vĩnh viễn, đã trở thành người thiên cổ ! Cái kiếp người mong manh quá ! chưa bao giờ chàng thấy rõ “luật vô thường” đến như vậy. Châu hãy còn quá trẻ, mới ba mươi chín tuổi, cái tuổi tràn đầy sức sống và tương lai hãy còn ở trước mặt. Biết bao dự tính, biết bao hi vọng, biết bao ước mơ hoài bảo chưa thực hiện được, vậy mà…sự sống đột ngột từ bỏ Châu không hề báo trước ! Linh thương cho Châu bao nhiêu thì cũng tự thương mình bấy nhiêu. Châu đã thoát khỏi sự chi phối tầm thường của con người để đến một thế giới khác. Tốt hơn hay xấu hơn thì chỉ có Châu biết mà thôi. Mạch điện đã bị đứt nửa chừng, đột ngột. Anh sáng vụt mất đi một chốc rồi sẽ trở lại khi có đủ điều kiện, khi hội đủ nhân duyên. Thế thôi ! nguyên lý “ẩn hiện” của tất cả pháp giới là như thế. Chết đi chỉ là tạm “ẩn” để rồi sẽ thọ sinh ở một nơi khác tùy theo nghiệp lực của mình, mà sự chào đời là “hiện” và bắt đầu một kiếp sống mới… hiểu vậy nhưng chàng vẫn cảm thấy buồn vô hạn vì phải chia tay bạn mà không biết bao giờ mới gặp lại. Tuy nhiên chàng vẫn phụ giúp gia đình Châu lo đám tang cho bạn thật là đẹp đẽ, chu toàn.
Lo đám cho Châu xong, Linh lại phải đương đầu với những khó khăn mới ngày một dồn dập. Chàng vừa phải lo hoàn trả tài sản cho Công ty, vừa phải lo giấy phép, cơ sở vật chất để thành lập TT mới, để tất cả mọi người không phải mất việc vì một lý do hết sức vô lý, vì tham vọng của hai người đàn bà tầm thường tuy có khác nhau đôi chút về tri thức: một có học, một vô học. Một người sẽ thay chàng làm Gíam đốc TT như ý đồ của họ đã có từ trước, một người sẽ là “con tốt” được đưa ra để khiêu khích, để làm cho chàng nản chí mà trao trả tất cả. Nghĩa là chàng phải hi sinh sau khi đã gầy dựng nên một cơ đồ, một sự nghiệp tinh thần không phải nhỏ. Tài sản bước đầu chàng đã nộp khấu hao hàng quí, nghĩa là mỗi khóa chàng đều nộp về Công ty cả vốn lẫn lời nhiều hơn số vốn ban đầu họ bỏ ra. Tính đến nay đã hơn mười khóa học. Như vậy có nghĩa là số tài sản hiện còn ở TT mà chàng quản lý chỉ là con số lời do TT tạo ra. Chàng có quyền đòi hỏi quyền lợi của mình trong đó một khi TT không hoạt động nữa, vả lại đó cũng là lời hứa hẹn của Chủ tịch HĐQT khi họ mời chàng về cộng tác. Có thể anh ta không nhìn thấy hết, cũng có thể anh ta biết nhưng vì không đủ trí phán đoán hậu quả của sự việc nên anh ta tưởng rằng như thế có lợi hơn. Hoặc giả anh ta nghĩ rằng mình chỉ ở tạm bợ tại xứ sở của mình có một thời gian ngắn mà thôi nên cũng không cần phải ổn định tổ chức cho lắm, miễn là khi về Việt Nam có ba người đàn bà ấy lo toan cho mọi việc là thích rồi, nên cũng không cần phải tính toán thiệt hơn chăng ? Nói chung, một con người rất tầm thường không đáng cho chàng phải bận tâm. Lúc đầu, họ đã hứa sau khi khấu hao xong thì hàng tháng chàng sẽ được chia lời mười phần trăm, vậy mà khấu hao xong thì biến cố xảy ra. Điều đó đã rõ quá rồi, thế nhưng… Linh không muốn họ khó xử về việc đó. Chàng tự ý từ chức và trao trả cho họ tất cả mớ tài sản đó. Việc cần làm của chàng hiện giờ là làm thế nào để khai sinh một Trung tâm mới. Trung tâm của mình chứ Linh không muốn phải làm mướn cho ai cả. Kinh nghiệm xương máu vừa qua đã cho chàng một bài học nhớ đời. Linh cầm căn nhà của gia đình cho một người bạn được mười lượng vàng. Thế là chàng bắt đầu mua sắm bàn ghế, máy móc, trang bị lại tất cả. Linh nhất quyết khởi sự lại từ đầu. Mình có đôi bàn tay, có trí óc và cả một tập thể anh chị em giảng viên nhiệt tình luôn tin tưởng ở mình thì tại sao lại phụ lòng họ được ? Linh tự nhủ như thế và chàng bắt tay vào việc ngay.
Hơi lạc quan nên Linh không thể nào ngờ được dã tâm của những người còn lại ở Công ty : Oanh, thay mặt TGĐ , Thuận, phụ tá và người đàn bà không dám công khai đánh chàng nhưng vẫn đứng sau lưng bọn họ yểm trợ và chỉ đạo ngầm để được thế “ngư ông đắc lợi”. Nào kiện thưa, nào công tác tư tưởng, nào lấy danh nghĩa là bạn thân khuyên bảo…v..v… thậm chí họ còn mướn cả du đảng về xóm gây hấn với gia đình chàng hòng ngụy trang một vụ xô xát bình thường để loại bỏ chàng, bấy giờ, là một “cây đinh” trong mắt họ. Oanh còn đi lố hơn một bước, cô ta mạo danh quyền Tổng giám đốc gởi giấy về địa phương kỷ luật chàng vì lý do không tiếp tục làm việc với họ nữa khi họ chưa ký quyết định nghỉ việc cho chàng. Cả một năm trời Linh vừa phấn đấu gầy dựng TT vừa chống đỡ với những thế lực đồng tiền của họ và cả những cú đánh bất ngờ của họ. Vừa ngầm, vừa công khai khiến cho chàng cảm thấy mệt mỏi mà cũng cảm thấy sức chiến đấu của mình bền bỉ, sức chịu đựng của mình khá dai dẳng . Cuối cùng thì TT của chàng cũng hoạt động được sau những sóng gió điên cuồng của giòng đời, của kiếp người… Linh hi vọng với những người bạn mới cộng tác sẽ không đi vào vết bánh xe cũ để chàng có cơ hội đưa TT đi xa hơn nữa trong sự nghiệp giáo dục. “Một đại học dân lập” sẽ ra đời từ cái Trung tâm nhỏ bé làm nền nầy. Linh tự nhủ và bắt đầu viết đề án về nó. Cái ngày nó được khai sinh không biết đến bao giờ nhỉ ? không biết – nhưng chàng cũng cứ lên kế hoạch và phác họa “một ngôi trường lý tưởng” cho đàn em mai sau…
Còn Công ty, sau đó, nghe nói dưới sự lãnh đạo “sáng suốt” của Ngô Kim Oanh đã làm nhiều anh chị em bất mãn nên xin nghỉ dần, anh CTHĐ quản trị thì không dấu được bà xã việc về nước để lập “phòng nhì”, không giải thích được với vợ về người đàn bà thứ ba đó, cho nên bà xã bắt về Mỹ không cho về Việt Nam nữa… và thế là Công ty tan rã dần…
VÂN HÀ (TTHA)
Sáng nay, Linh cảm thấy bực bội. Một cảm giác khó chịu không thể tả, khi dì Muội thập thò ở cửa đợi chàng phát lương sớm hai ngày. Thế nhưng Oanh, cô thư kí của chàng và cũng là “chef” của chàng lại không tuân lịnh – chả là cô ta giữ tiền : thủ quĩ của trung tâm, chức vụ khi cô ta được đề cử vào làm ở TT do chàng quản lý. Linh quay số điện thoại một lần nữa. Giọng cô ta ở đầu giây như trêu tức chàng :
_ A lô - hôm nay mới mười ba, chưa đến ngày phát lương…
_ Tôi có nói trước với chị về trường hợp khó khăn của dì Muội. Hôm nay dì ấy đi phép mà, tôi đã hứa và chị cũng đã được thông báo rồi…
_ Nhưng tôi không thể…
Linh nổi cáu thực sự – Quyền giám đốc, thế nhưng cô ta làm cho chàng có ý nghĩ : mình không có thực quyền, vậy thì còn làm việc sao nổi ? Họ chỉ coi mình là một kẻ làm mướn không hơn ! Chàng nói như hét vào điện thoại :
_ Thế thì chị nói với anh CTHĐQT, ngày mai tôi sẽ nộp đơn từ chức…
_ Dạ…
Giọng cô ta như thách thức. Linh dằn mạnh ống nghe xuống bàn. Chàng vốn nóng tính. Không thể nhịn nhục hơn nữa. Họ coi thường ta quá. Rõ ràng là họ đã có chủ ý từ trước. Việc gì ta cũng có thể bỏ qua trừ việc họ ỷ vào tiền của mà xúc phạm danh dự của ta – thà rằng ta lại là một anh giáo khổ như trước còn hơn.
Linh ngồi phịch xuống bàn. Thế là dù muốn dù không chiến tranh đã bùng nổ. Chàng phải chiến đấu tới cùng nếu không muốn bị con người tàn sát, chàng phải chiến đấu dũng cảm, sáng suốt đến cùng nếu không muốn bị kẽ đồng hành xô xuống vực thẳm. Mọi chuyện bắt đầu kể từ khi anh CTHĐQT từ nước ngoài về, chã là anh ta là Việt kiều, đại diện cho công ty ở nước ngoài về hợp tác kinh doanh với đại điện chính quyền trong nước mở ra một công ty buôn bán máy vi tính và gì gì…nữa thì chàng cũng không rõ. Nhưng kể từ khi một người bạn giới thiệu chàng đến với họ, sau khi xem xét dự án xin mở một trung tâm giáo dục đào tạo Anh ngữ và Điện toán của chàng. Họ đã chấp nhận và đề nghị chàng làm Gíam Đốc TT luôn, bỡi vì chàng là người có tâm huyết với sự nghiệp giáo dục, hơn thế nữa, chàng còn có kinh nghiệm chuyên môn hơn hai mươi năm cống hiến trong nghành giáo dục, và còn không biết bao nhiêu là giấy khen chiến sĩ xuất sắc của thành phố…Thế là chàng lãnh nhiệm vụ hình thành và phát triển “ TT huấn luyện Điện toán Anh ngữ MISHA”.
Bước đầu bao giờ cũng khó khăn đối với mọi người, nhưng với chàng, việc đó không khó. Từ những ngày đầu đứng trên bục giảng, chàng đã luôn luôn xây dựng trong đầu mình ngôi trường kiểu mẫu nề nếp từ thầy đến trò. Trong ngôi trường đó, văn học và lịch sử nước nhà sẽ được phát triển cùng với mọi kiến thức phổ thông. Học sinh của trường sẽ là những con dân biết tự hào, hãnh diện về nguồn gốc và truyền thống yêu nước, giữ nước của mình …Bây giờ chàng được giao phó nhiệm vụ quản lý một TT giáo dục, tuy không phải là một ngôi trường như ý của chàng nhưng nó cũng rất gần với những gì chàng dự tính trong tương lai. Hơn ai hết, chàng biết đây là khúc rẽ khá quan trọng trong đời mình, bỡi nó sẽ làm thay đổi khá nhiều chi tiết trong sự nghiệp giáo dục của chàng. Tổng Gíam Đốc công ty, vì quyền lợi và nhu cầu thiết thực của cuộc sống chỉ đồng ý mở hai phân môn : Vi tính và Anh ngữ, bỡi điều đó có lợi cho công ty hơn. Thôi cũng được – bước đầu là thế nhưng nhiệm vụ của chàng sẽ phát triển và đẩy mạnh công tác giáo dục hơn nữa, hơn nữa… cho đến khi nào đạt được mục đích của mình.
Ngày nhận việc, chàng cầm trên tay quyết định thành lập TT và giấy bổ nhiệm của TGĐ công ty cùng với một số tài sản để thành lập trường gồm : mười máy vi tính, hai mươi headphone, một đầu máy video, Tivi và ba triệu đồng tiền mặt, còn mặt bằng thì phải tự tìm kiếm để thuê mướn miễn sao cho thích hợp với môi trường giáo dục là được. Muốn làm việc lớn, ta cần phải có bạn đồng hành. Nghĩ thế, chàng bèn mời thêm Châu, một bạn đồng nghiệp rất thân, con của một người bạn vong niên của chàng : chính anh ấy sẽ là Phó GĐ của chàng, sẽ là người hỗ trợ đắc lực của chàng trong bước đầu thành lập TT, và Trí, và Dũng và Phượng, và Duy…những người cộng sự đắc lực, những người đồng hành trong bước đầu khó khăn sẽ cùng chàng chèo chống con thuyền bé nhỏ ra khơi…
Vốn giao thiệp rộng và tính tình cỡi mở, hòa nhã, chàng rất đông bạn bè, đủ mọi thành phần : từ những kẻ bụi đời đến thành phần trí thức, từ những người sa cơ lỡ vận đến những người đang có chức có quyền. Sơ giao có, thâm giao có, đồng nghiệp có, đồng chí có..v..v…cho nên, tờ giấy phép chàng cầm trong tay, chỉ mất có ba ngày làm thủ tục. Người cấp giấy phép là PGĐ sở Giáo dục cũng là bạn đồng nghiệp của chàng. Và còn ban giảng huấn nữa : đó là linh hồn của trường, chàng đã trân trọng đích thân đi mời từng người cộng tác với mình : tất cả đều vui vẻ nhận lời bỡi họ quí chàng, bỡi họ cũng là những đồng nghiệp, là những thân hữu của chàng. Dù đang giảng huấn ở các Đại học nhưng họ cũng dành một ít thì giờ cho ngôi trường của chàng sắp thành lập. Chỉ còn mặt bằng nữa thôi, là trường bắt đầu hoạt động được rồi. Chàng đã cắt đặt công việc cho từng người như thuyền trưởng giao nhiệm vụ cho từng thủy thủ một : kẻ đi đặt thợ đóng bàn ghế, người lo thủ tục ghi danh, kẻ bảng tên trường, soạn giáo trình, phân lớp, ghi danh..v..v…cuối cùng chàng cũng đã tìm được một mặt bằng ưng ý sau một tuần lễ đi khắp nơi “sưu tầm”: đó là một khu đất yên tĩnh, một căn biệt thự của GĐ Natinal trước giải phóng và sau giải phóng là TT Khoa học, do bác Trịnh văn Nhân làm Gíam Đốc. Chàng đã tiếp xúc với bác Nhân, một đàn anh rất nhân hậu và dễ mến đã sẵn sàng nhường một phần đất của TT cho chàng mở trường với giá rất phải chăng.
Ngày khai giảng khóa một diễn ra tốt đẹp với chưa đầy hai trăm học viên nhưng tình hình rất khả quan. Chàng cảm thấy rất tin tưởng ở ngày mai… Cứ hai tháng rưỡi là kết thúc khóa học trước và bắt đầu khai giảng khóa học sau. Con số học viên cứ tăng dần cùng với uy tín và tên tuổi của trường, của ban giảng huấn và doanh thu cũng cao hơn…số tiền khấu hao chàng nộp về cho công ty cũng đều đặn theo khóa học. Mọi việc tiến triễn tốt đẹp cho đến khi Oanh được anh CTHĐQT gởi qua với chức vụ thủ quỉ. Mục đích là để nắm tài chánh của trường. Điều đó đối với chàng không quan trọng, bỡi vì, ai cũng thế thôi, miễn là công việc cứ chạy đều và không có vấn đề gì nghiêm trọng về đạo đức và phẩm cách cả.
Trong thời gian nầy TT có một vài thay đổi về nhân sự : Phượng, Trí xin nghĩ, thêm Vân, Qúi, Vũ… thực ra Vân cũng đã là cộng tác viên của trường từ khóa đầu khi phòng dịch vụ của trường còn hoạt động cho đến khi Công ty sang đòi máy về và phòng dịch vụ giải tán. Còn Vân vẫn cùng với Phượng lo công tác ghi danh mỗi đầu khóa. Linh cảm thấy có một vấn đề gì đó đang hình thành khi người của công ty bắt đầu chen vào sinh hoạt của trường. Họ gần như muốn hướng hoạt động của chàng vào công việc kinh doanh. Họ đặt nặng vấn đề lời lỗ hơn là việc đào tạo con người, đào tạo nhân tài để phục vụ đất nước. Doanh thu trường nộp về hàng khóa vẫn bị cho là quá ít, mặc dầu khóa sau luôn luôn nhiều hơn khóa trước. Khi thầy Thêm, trưởng nhóm Điện Toán của trường, cũng là bạn chàng ngỏ ý mời chàng về làm PGĐ cho ông ở một TT khác, của ông mới thành lập, chàng đã nhận lời bỡi ở đây chàng cảm thấy bất an. Chàng nghĩ nếu mình không có chân ở một nơi khác, mình sẽ ngã. Không riêng gì chàng, các thành viên khác của trường cũng đều cảm thấy điều đó, và gần như mọi người đều thủ sẵn cho mình một chỗ dựa để phòng khi thuyền đắm. Tình hình rất đáng buồn cho đến khi CTHĐQT biết được điều đó, gần như việc mua bán, anh ta đã đặt thẳng vấn đề và yêu cầu chàng phải chọn một mà thôi, với điều kiện tăng lương gấp đôi cho chàng, chàng cảm thấy mình giống như một cầu thủ được mua bán cao giá hơn các cầu thủ khác. Tuy nhiên, chàng cũng đồng ý trong tình thân thiện, bỡi dù sao anh ta cũng là người bước đầu giúp chàng thực hiện một phần nào hoài bảo của mình. Mình sai lầm rồi chăng ? chàng luôn tự hỏi như thế mỗi khi Công ty mời chàng sang để kiểm tra, để hỏi về một nhân sự nào đó của trường mà chàng mới tuyển. Qủa thực là mình không có thực quyền. Một Công ty thương mại không thể có ý kiến đúng đắn vào sinh hoạt của một cơ sở Gíao dục được. Họ không biết gì về hoạt động của thầy và trò. Họ không biết gì về giáo án. Họ không biết gì về chương trình học. Họ không biết gì về thế nào là một tiết lên lớp cho có hiệu quả… nói chung, họ không biết gì về guồng máy điều hành trong việc dạy và học, nhất là họ lại quá đặt nặng việc kinh doanh, vấn đề lời lổ trong công tác quản lý. Điều nầy -với chàng – chỉ là chuyện “ ắt có” khi mọi hoạt động của trường bắt đầu đều đặn. Thế thôi ! chứ không phải là chuyện “phải có” như mọi cơ sở kinh doanh khác. Mặc dù vậy, chàng vẫn tôn trọng mọi ý kiến của Công ty bỡi trường chỉ là đơn vị con, trường không tự thành lập được nếu không có Công ty. Cơ chế pháp lý là như thế. Có hợp lý hay không thì nó vẫn đã và đang được áp dụng. Trong giai đoạn nầy, trường tư là một hình thức không thể có được trong XHCN , nó chỉ được hình thành và hoạt động khi là đơn vị con của một đơn vị nhà nước chủ quản nào đó. Cũng chính vì thế mà dù tập thể có tốt, dù chàng có nhiệt tâm, trường cũng không thể nào có đủ tư cách pháp nhân để đứng độc lập, không cần phải dựa nương vào một cơ quan, đoàn thể nào khác. Chàng đã tuyên bố từ chức, có nghĩa là cái tập thể mà chàng đã hình thành và đang ra sức phát triễn phải tan rã ư ? không thể được, dù sao anh em cũng đã theo mình từ đầu mình không thể bỏ ngang như thế… phải có trách nhiệm với họ chư… còn như tiếp tục nhẫn nhục để làm việc như không có gì xãy ra ? cũng không thể được, người thức giả biết sẽ cười cho là mình không đủ dũng cảm để chống lại sự sai trái của một tập thể chỉ biết có vụ lợi, bất kể đồng nghiệp ra sao… Linh thấy khó xử quá, khi Công ty có thay đổi nhân sự chàng đã dự đoán mọi chuyện sẽ không còn êm ả như trước nữa, nhưng quả thật chàng không ngờ có sự thay đổi nhanh đến như vậy : Oanh, đang từ địa vị một cô thủ quĩ không chút trình độ, chỉ là vì có ông xã ở nước ngoài là bạn của CTHĐQT nên được giữ chân thủ qũi để có danh nghĩa mà ăn lương, nay được đưa lên thay mặt Tổng Gíam Đốc Vũ Tiến Hảo, điều hành Công ty và cả TT, thay mặt CTHĐQT giải quyết mọi việc, nhưng thật ra chỉ là một con tốt thế chân cho một người phụ nữ khác đứng sau lưng, có trình độ hơn chút đỉnh nhưng không tiện ra mặt vì sợ tai tiếng. Đó là điều chỉ có chàng biết mà thôi. Khi nắm quyền hành trong tay, không biết đó chỉ là quyền hành giả để che mắt mọi người, hay biết nhưng vờ như không biết Oanh bắt đầu thao túng. Tất cả thành viên cũ của Công ty đều bị cô ta mời nghỉ việc và thay vào đó là những người mới. Chàng những tưởng đó là chuyện của Công ty thôi - nào ngờ – nó lại lan sang TT nhanh đến như vậy. Chính chàng là người đầu tiên được nàng chiếu cố. Linh thở dài ngao ngán nghĩ đến câu nói của Shakespear : “ Than ôi ! khi mặc được chiếc áo uy quyền, con người ta có thể diễn nhiều trò lố lăng đến nỗi các thiên thần cũng phải rơi lệ” Linh thiếp dần đi trong cãm giác bực bội, khó chịu, choáng ngợp, chán chường …
Thầy Châu, PGĐ của trường, ngã bệnh và nhập viện đã hai tuần nay, Linh phải chu tất mọi việc cho trường cũng như đều đặn thăm bạn ở nhà thương. Sáng nay, chàng định sẽ họp Hội đồng để phân công mỗi ngày một người trực ở bệnh viện để giúp đỡ Châu vì nhà chàng cũng hết sức đơn chiếc. Chỉ còn cha mẹ già yếu và một cô em gái đã theo chồng, cho nên việc chăm sóc người bệnh thật tình gặp khó khăn. Linh thấy mình cần phải làm một điều gì đó giúp bạn bởi chàng cảm thấy sức khoẻ của Châu thật đáng ngại nếu không có sự hỗ trợ của người thân hay bạn bè. Linh đang soạn một số giấy tờ cần thiết cho buổi họp thì Oanh bước vào- kể từ khi được cấp trên “đề bạt” làm Tổng GĐ. thì gần như cô ta không mấy khi trở về TT- thỉnh thoảng nếu có trở về là để tha tiền dần về Công ty, bởi vì cô ta cũng làm thủ quĩ của TT. Oanh liếc nhìn chàng để dò xem thái độ ra sao chứ không chào hỏi như mọi khi. Một thái độ thách thức, khiêu khích. Linh nhỏ nhẹ bảo cô ta:
_ Anh Châu nhập viện hai tuần nay, tôi định…
Chàng chưa nói hết câu, Oanh ngắt ngang:
_ Tôi cũng định bàn với anh về vấn đề đó
_ Vâng, xin chị cho biết ý kiến – Linh nhẫn nhục nói _ có lẽ đây là lúc chúng ta cần thể hiện tinh thần tương thân tương trợ với đồng nghiệp của mình
_ Không, tôi không định nói thế, mà tôi muốn bàn với anh về khoản tiền lương phải trả cho một người trong khi người đó nữa tháng rồi thực sự không làm gì hết.
_ Chị nghĩ sao khi cộng tác viên của mình ngã bệnh ? Chị có thể nhẫn tâm bắt họ làm việc khi họ bệnh nặng hay sao?
_ Vấn đề là tiền lương chỉ trả cho người có làm việc, đằng nầy Anh Châu gần như không đóng góp gì cả - tôi muốn nói tiền tương trợ khi đau yếu vẫn có- nhưng tiền lương thì chỉ có khi nhân sự có làm việc mà thôi
Gịong nói của cô ta lạnh lùng và bình thản đến độ làm cho chàng nổi cáu lên :
_ Chị bảo sao ? có nghĩa là chị muốn cắt lương Anh Châu ?
Oanh cười nửa miệng :
_ Tôi chỉ đề nghị thế thôi, còn bàn cụ thể nữa nếu Anh Châu phải nằm viện lâu hơn
_ Xin lỗi chị – chúng ta đều là con người với nhau, không thể “ cạn tàu ráo máng” như thế. Nếu chúng ta không giúp được gì cho bạn thì ít ra chị cũng không nên nói như thế trong lúc nầy
Oanh quay đi mở tủ thu tóm tiền bạc của TT vào túi xách, không nói thêm gì, thái độ lén lút nhưng vờ như tự nhiên. Linh biết cả, chàng có thể sử dụng quyền GĐ. để hạch hỏi cô ta tại sao phải làm thế ? Chàng có thể buộc cô ta phải kiểm tra tiền bạc của TT ngay lúc đó. Chàng cũng có thể ký quyết định yêu cầu thủ quỉ xuất tiền ngay để giúp đỡ Châu. Thế nhưng… Linh không làm thế. Chàng thừa biết do đâu cô ta có thái độ khinh khỉnh như thế – quyền Tổng giám đốc _ thực ra cô ta chỉ là một con bài được đưa ra để lót đường cho cho con chủ chốt chưa tiện ra mặt mà thôi. Đã đến lúc người ta cần thay người khác. Chàng đã xây dựng nên TT, chàng đã làm cho TT phát triển vững mạnh, đã làm cho TT nổi tiếng không kém các TT khác, bây giờ họ muốn chàng phải ra đi nhưng họ không thể tự mình nói thẳng điều đó với chàng, bởi sợ dư luận phê phán là “ăn cháo đá bát”, cho nên cần phải có người trung gian. Oanh chính là người trung gian đó, có bổn phận tạo sự bất mãn, bất bình, bất như ý cho chàng để chàng tự ý rút đi, tự ý xin thôi việc, như Trương Vô Kỵ đã tự ý bỏ Chu nguyên Chương ra đi khi đại sự sắp thành vậy. Linh ngao ngán thở dài, chàng ngồi phịch xuống ghế, khinh bỉ. Chàng có thể từ bỏ họ, những con người đầy mưu mô, tính toán xem lợi quyền là trên hết. Chàng có thể từ bỏ cái chức Giám Đốc hư danh mà người ta cho chàng nhưng chàng không thể từ bỏ tập thể giảng viên, tập thể anh em đã từng cùng với chàng gian khổ từ những ngày đầu thành lập TT – lúc đó họ còn chưa biết Oanh là ai , làm gì, ở đâu , có quen biết như thế nào với HĐQT_ Họ đều là những người bạn, người thân của chàng. Họ đã tin tưởng ở khả năng lèo lái của chàng, thuyền trưởng của TT . Bao nhiêu lần sóng gió, bao nhiêu lần khó khăn chàng đều vượt qua để cùng với họ hướng dẫn con thuyền giáo dục tiến dần đến mục tiêu chân, thiện, mỹ. Họ luôn luôn động viên tinh thần chàng để cùng nhau đóng góp và xây dựng cho sự nghiệp giáo dục của chung, của tập thể những con người có tấm lòng đối với xã hội, với loài người. Nhưng cái phương tiện để có thể thực hiện được điều đó thì không phải dễ, không phải ai cũng có: tiền ! vâng ! đồng tiền chân chính được tạo ra bằng mồ hôi, sức lực của mình. Linh chua xót thở dài. Cũng chính vì tiền của họ đưa ra bước đầu để sắm sửa thành lập TT mà ngày nay Oanh mới có thái độ hỗn láo với chàng như thế. Chủ tịch HĐQT là một Việt kiều, anh ta có ý đồ ra sao? từ bao giờ? Chàng cũng không rõ, nhưng qua cách dùng người của anh ta thì chàng đã có thể kết luận : họ chỉ coi ta như một người làm mướn không hơn và nay họ không muốn dùng ta nữa, họ muốn thay người khác, kẻ đó là ai thì chàng cũng đã biết rồi dù họ vẫn còn “ ném đá dấu tay” và tưởng rằng chàng chẳng hề hay biết. Đã đã đến lúc ta phải đi, phải trả lại cho họ tất cả những gì mà ta đã nhận của họ từ lúc bắt đầu, còn cái vốn “vô hình” thì coi như món quà chàng “tặng không” cho họ vậy. Một mình chàng thì thật sự không khó. Chàng đến như thế nào thì đi cũng như thế ấy. Tâm hồn thanh thãn không hề bị ràng buộc bởi lợi, danh… con nhà Phật là vậy. Khi nào chúng sanh cần thì sẵn sàng cống hiến, khi nào họ không cần nữa thì làm việc khác… cho chúng sanh khác được nhờ… đương nhiên trong ý nghĩa “tương tức” với nhau mà thôi… nhưng điều làm chàng phải suy nghĩ mãi đó là lòng tin tưởng của anh em, bạn bè, của tập thể giảng viên đã dành trọn cho chàng sự yêu mến, quí trọng bấy lâu nay. Không thể do một phút thiếu suy nghĩ mà phụ lòng tin tưởng của họ được. Quyền lợi của một người, của chàng, thì ít, nhưng quyền lợi của tập thể người đã đặt niềm tin vào chàng thì nhiều – biết bao gia đình của giảng viên đang giảng dạy tại TT _ cũng sẽ vì quyết định của chàng mà ảnh hưởng theo. Vấn đề cơm, áo, gạo, tiền cũng không phải là nhỏ… Nghĩ đến đấy chàng thấy lòng se lại . Ta phải làm gì đây ?
Châu mất hết sức đột ngột ! Linh cứ tưởng Châu bệnh xoàng như mọi lần rồi sẽ khỏi nhưng không ngờ Châu lại ra đi nhanh đến như vậy. Buổi sáng thứ bảy, chàng vào thăm, Châu hãy còn nói nói, cười cười với chàng. Thế mà giờ đây Châu đã ra đi… ra đi vĩnh viễn, đã trở thành người thiên cổ ! Cái kiếp người mong manh quá ! chưa bao giờ chàng thấy rõ “luật vô thường” đến như vậy. Châu hãy còn quá trẻ, mới ba mươi chín tuổi, cái tuổi tràn đầy sức sống và tương lai hãy còn ở trước mặt. Biết bao dự tính, biết bao hi vọng, biết bao ước mơ hoài bảo chưa thực hiện được, vậy mà…sự sống đột ngột từ bỏ Châu không hề báo trước ! Linh thương cho Châu bao nhiêu thì cũng tự thương mình bấy nhiêu. Châu đã thoát khỏi sự chi phối tầm thường của con người để đến một thế giới khác. Tốt hơn hay xấu hơn thì chỉ có Châu biết mà thôi. Mạch điện đã bị đứt nửa chừng, đột ngột. Anh sáng vụt mất đi một chốc rồi sẽ trở lại khi có đủ điều kiện, khi hội đủ nhân duyên. Thế thôi ! nguyên lý “ẩn hiện” của tất cả pháp giới là như thế. Chết đi chỉ là tạm “ẩn” để rồi sẽ thọ sinh ở một nơi khác tùy theo nghiệp lực của mình, mà sự chào đời là “hiện” và bắt đầu một kiếp sống mới… hiểu vậy nhưng chàng vẫn cảm thấy buồn vô hạn vì phải chia tay bạn mà không biết bao giờ mới gặp lại. Tuy nhiên chàng vẫn phụ giúp gia đình Châu lo đám tang cho bạn thật là đẹp đẽ, chu toàn.
Lo đám cho Châu xong, Linh lại phải đương đầu với những khó khăn mới ngày một dồn dập. Chàng vừa phải lo hoàn trả tài sản cho Công ty, vừa phải lo giấy phép, cơ sở vật chất để thành lập TT mới, để tất cả mọi người không phải mất việc vì một lý do hết sức vô lý, vì tham vọng của hai người đàn bà tầm thường tuy có khác nhau đôi chút về tri thức: một có học, một vô học. Một người sẽ thay chàng làm Gíam đốc TT như ý đồ của họ đã có từ trước, một người sẽ là “con tốt” được đưa ra để khiêu khích, để làm cho chàng nản chí mà trao trả tất cả. Nghĩa là chàng phải hi sinh sau khi đã gầy dựng nên một cơ đồ, một sự nghiệp tinh thần không phải nhỏ. Tài sản bước đầu chàng đã nộp khấu hao hàng quí, nghĩa là mỗi khóa chàng đều nộp về Công ty cả vốn lẫn lời nhiều hơn số vốn ban đầu họ bỏ ra. Tính đến nay đã hơn mười khóa học. Như vậy có nghĩa là số tài sản hiện còn ở TT mà chàng quản lý chỉ là con số lời do TT tạo ra. Chàng có quyền đòi hỏi quyền lợi của mình trong đó một khi TT không hoạt động nữa, vả lại đó cũng là lời hứa hẹn của Chủ tịch HĐQT khi họ mời chàng về cộng tác. Có thể anh ta không nhìn thấy hết, cũng có thể anh ta biết nhưng vì không đủ trí phán đoán hậu quả của sự việc nên anh ta tưởng rằng như thế có lợi hơn. Hoặc giả anh ta nghĩ rằng mình chỉ ở tạm bợ tại xứ sở của mình có một thời gian ngắn mà thôi nên cũng không cần phải ổn định tổ chức cho lắm, miễn là khi về Việt Nam có ba người đàn bà ấy lo toan cho mọi việc là thích rồi, nên cũng không cần phải tính toán thiệt hơn chăng ? Nói chung, một con người rất tầm thường không đáng cho chàng phải bận tâm. Lúc đầu, họ đã hứa sau khi khấu hao xong thì hàng tháng chàng sẽ được chia lời mười phần trăm, vậy mà khấu hao xong thì biến cố xảy ra. Điều đó đã rõ quá rồi, thế nhưng… Linh không muốn họ khó xử về việc đó. Chàng tự ý từ chức và trao trả cho họ tất cả mớ tài sản đó. Việc cần làm của chàng hiện giờ là làm thế nào để khai sinh một Trung tâm mới. Trung tâm của mình chứ Linh không muốn phải làm mướn cho ai cả. Kinh nghiệm xương máu vừa qua đã cho chàng một bài học nhớ đời. Linh cầm căn nhà của gia đình cho một người bạn được mười lượng vàng. Thế là chàng bắt đầu mua sắm bàn ghế, máy móc, trang bị lại tất cả. Linh nhất quyết khởi sự lại từ đầu. Mình có đôi bàn tay, có trí óc và cả một tập thể anh chị em giảng viên nhiệt tình luôn tin tưởng ở mình thì tại sao lại phụ lòng họ được ? Linh tự nhủ như thế và chàng bắt tay vào việc ngay.
Hơi lạc quan nên Linh không thể nào ngờ được dã tâm của những người còn lại ở Công ty : Oanh, thay mặt TGĐ , Thuận, phụ tá và người đàn bà không dám công khai đánh chàng nhưng vẫn đứng sau lưng bọn họ yểm trợ và chỉ đạo ngầm để được thế “ngư ông đắc lợi”. Nào kiện thưa, nào công tác tư tưởng, nào lấy danh nghĩa là bạn thân khuyên bảo…v..v… thậm chí họ còn mướn cả du đảng về xóm gây hấn với gia đình chàng hòng ngụy trang một vụ xô xát bình thường để loại bỏ chàng, bấy giờ, là một “cây đinh” trong mắt họ. Oanh còn đi lố hơn một bước, cô ta mạo danh quyền Tổng giám đốc gởi giấy về địa phương kỷ luật chàng vì lý do không tiếp tục làm việc với họ nữa khi họ chưa ký quyết định nghỉ việc cho chàng. Cả một năm trời Linh vừa phấn đấu gầy dựng TT vừa chống đỡ với những thế lực đồng tiền của họ và cả những cú đánh bất ngờ của họ. Vừa ngầm, vừa công khai khiến cho chàng cảm thấy mệt mỏi mà cũng cảm thấy sức chiến đấu của mình bền bỉ, sức chịu đựng của mình khá dai dẳng . Cuối cùng thì TT của chàng cũng hoạt động được sau những sóng gió điên cuồng của giòng đời, của kiếp người… Linh hi vọng với những người bạn mới cộng tác sẽ không đi vào vết bánh xe cũ để chàng có cơ hội đưa TT đi xa hơn nữa trong sự nghiệp giáo dục. “Một đại học dân lập” sẽ ra đời từ cái Trung tâm nhỏ bé làm nền nầy. Linh tự nhủ và bắt đầu viết đề án về nó. Cái ngày nó được khai sinh không biết đến bao giờ nhỉ ? không biết – nhưng chàng cũng cứ lên kế hoạch và phác họa “một ngôi trường lý tưởng” cho đàn em mai sau…
Còn Công ty, sau đó, nghe nói dưới sự lãnh đạo “sáng suốt” của Ngô Kim Oanh đã làm nhiều anh chị em bất mãn nên xin nghỉ dần, anh CTHĐ quản trị thì không dấu được bà xã việc về nước để lập “phòng nhì”, không giải thích được với vợ về người đàn bà thứ ba đó, cho nên bà xã bắt về Mỹ không cho về Việt Nam nữa… và thế là Công ty tan rã dần…
VÂN HÀ (TTHA)
